4. Działalność pozadydaktyczna i zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia

Spis treści

4.1. Opieka w trakcie przerw

  1. Organizacja czasu pracy uczniów i uczennic, tj. zajęć dydaktyczno- wychowawczych, liczba i czas trwania przerw międzylekcyjnych, jest dostosowana do potrzeb uczniów i nauczycieli, pozwala na swobodne przemieszczenie się pomiędzy klasami, skorzystanie z toalety, zjedzenie posiłku, przebranie się na lekcje wychowania fizycznego itd.
  2. W planie ujmuje się przynajmniej jedną lub dwie dłuższe przerwy obiadowe, aby każde dziecko mogło zjeść posiłek. Harmonogram korzystania ze stołówki szkolnej jest dostosowany do uczniów młodszych i starszych z uwzględnieniem czasu, jaki jest niezbędny do spożycia posiłków.
  3. Szkoła zapewnia opiekę podczas przerw, np. w budynku szkoły, na boisku lub placu przedszkolnym, który spełnia wszelkie wymogi bezpieczeństwa, a liczba opiekunów jest dostosowana do liczby korzystających z wyjścia uczniów. Uwzględnia się konieczność obecności dodatkowej osoby dorosłej w razie potrzeby opieki nad uczniem.
  4. Nauczyciele pełniący dyżur posiadają wiedzę na temat indywidualnych potrzeb uczniów, wynikających np. z niepełnosprawności czy stanu zdrowia.
  5. Jeżeli istnieje taka potrzeba, uczniowie mogą korzystać ze wsparcia pomocy nauczycieli lub pracowników niepedagogicznych, np.
    w czynnościach higienicznych czy przemieszczaniu się po szkole.
  6. Jeżeli w szkole utworzono osobne pomieszczenie wyciszenia, uczniowie mają do niego swobodny dostęp w trakcie przerw. Zapewnia się opiekę osoby dorosłej.

4.2. Zajęcia świetlicowe i opiekuńczo-wychowawcze w dni wolne od zajęć dydaktycznych

  1. W szkole organizowane są zajęcia świetlicowe oraz zajęcia opiekuńczo- wychowawcze w dni wolne od zajęć dydaktycznych.
  2. Zajęcia świetlicowe oraz zajęcia opiekuńczo-wychowawcze w dni wolne od zajęć dydaktycznych organizowane są zgodnie z potrzebami rodziców i okolicznościami wymagającymi zapewnienia opieki w szkole na warunkach określonych w art. 105 ustawy Prawo oświatowe.
  3. Liczebność grup wychowawczych jest zgodna z przepisami prawa. Zajęcia organizowane są w grupach wychowawczych liczących do 25 uczniów pod opieką jednego nauczyciela, z zastrzeżeniem, że w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej (z oddziałami integracyjnymi) na jednego nauczyciela może przypadać
    maksymalnie 5 dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. W przypadku szkół specjalnych i oddziałów specjalnych w szkołach ogólnodostępnych, liczebność jest uzależniona od danej niepełnosprawności – określają ją przepisy prawa oświatowego.
  4. Zajęcia świetlicowe i opiekuńcze organizowane są z uwzględnieniem potrzeb rodziców, organizacji dowozu do szkoły lub innych okoliczności wymagające zapewnienia opieki w szkole.
  5. Aktywność zawodowa jest istotnym, ale nie jedynym warunkiem przyjęcia dziecka do świetlicy i na zajęcia opiekuńczo-wychowawcze.
  6. Wsparcie dziecka w trakcie zajęć świetlicowych i opiekuńczo- wychowawczych dostosowane jest do jego potrzeb i możliwości, w szczególności w zakresie:
    1. opieki dodatkowego nauczyciela, specjalisty, pomocy nauczyciela,
    2. zabezpieczenia miejsca opieki, w tym sali dostosowanej pod względem wyposażenia,
    3. zapewnienia pomocy dydaktycznych, z których mogą skorzystać uczniowie z różnymi potrzebami edukacyjnymi,
    4. dostosowania programu do indywidualnych potrzeb rozwojowych
      i edukacyjnych ucznia, dotyczących wsparcia go w procesie uczenia się czy też rozwoju jego zainteresowań i uzdolnień,
    5. wyboru metod, form i środków w pracy z uczniem z uwzględnieniem potrzeb edukacyjnych uczestniczących w nich uczniów,
    6. organizacji miejsca pozwalającego na wyciszenie, odpoczynek ucznia zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami, zgodnie z zapisami IPET i ustaleniami konsultacji szkolnych.
  7. Nauczyciele świetlicy uczestniczą w tworzeniu i ewaluacji WOPFU, IPET, IPZ oraz – jeżeli zachodzi taka potrzeba – w konsultacjach szkolnych.
  8. Podczas roku szkolnego, w trakcie zajęć opiekuńczo-wychowawczych w dni wolne od zajęć dydaktycznych w stołówce szkolnej wydawane są posiłki – zgodnie ze zgłoszonymi potrzebami.

4.3. Wycieczki

  1. Każdy uczeń ma prawo wziąć udział w wyjściu poza szkołę i wycieczce szkolnej.
  2. Zakłada się realizację programu wyjścia/wycieczki w sposób uwzględniający indywidualne możliwości i umiejętności wszystkich uczniów, w tym uczniów z dodatkowymi potrzebami w zakresie opieki – bez angażowania udziału rodziców wybranych uczniów.
  3. W wycieczkach i wyjściach biorą udział nauczyciele, specjaliści, nauczyciele współorganizujący proces kształcenia, pomoce nauczyciela lub inne osoby, np. wolontariusze – w przypadku, kiedy są oni niezbędni
    i wynika to z potrzeb uczniów.
  4. W przypadku korzystania z pomocy przewodnika/przewodniczki w trakcie trwania wyjścia i wycieczki szkolnej, dostosowuje się formy komunikacji, uwzględniając potrzeby wszystkich uczniów.
  5. Środek transportu umożliwia przemieszczanie się wszystkich uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z niepełnosprawnościami.

4.4. Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia

  1. Uczniowie, w porozumieniu i za zgodą rodziców, sami wybierają proponowane w szkole zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia.
  2. Nauczyciele realizujący zajęcia, biorą udział w tworzeniu WOPFU, IPET, IPZ, zapoznają się z ustaleniami konsultacji szkolnych lub – w miarę potrzeb – uczestniczą w tych konsultacjach.
  3. Zajęcia rozwijające zainteresowania uwzględniają formy i metody pracy umożliwiające aktywne uczestnictwo wszystkich uczniów, którzy biorą w udział w tych zajęciach, w tym uczniów z niepełnosprawnościami.

4.5. Zajęcia sportowe

  1. W szkole prowadzone są bezpłatne, zróżnicowane zajęcia sportowe (różne dyscypliny, różna liczebność grup i poziom zaawansowania uczestników).
  2. Organizacja konkretnego rodzaju zajęć wynika z rozpoznanych zainteresowań i predyspozycji uczniów.
  3. Kadra realizująca zajęcia opiekuńcze zapoznana jest z indywidualnymi potrzebami uczniów, w szczególności wynikającymi z IPET, WOPFU lub ustaleń konsultacji szkolnych.
  4. Liczba uczestników na zajęciach zależy od możliwości psychofizycznych uczniów, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów.
  5. W organizacji zajęć uwzględnia się opiekę nauczycieli, specjalistów, nauczyciela współorganizującego proces kształcenia uczniów, pomocy nauczyciela, w przypadku, gdy wynika to z potrzeb uczniów.
  6. Uczniowie, których droga z domu do szkoły przekracza odpowiednio 3 km (w przypadku uczniów klas I-IV) lub 4 km (w przypadku uczniów klas V-VIII) oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane z uwagi na niepełnosprawność, są bezpłatnie dowożeni przez gminę ze szkoły lub domu do miejsca, w którym odbywają się zajęcia, z zapewnieniem opieki podczas przejazdu i dostosowaniem pojazdu do indywidualnych potrzeb.

4.6. Zajęcia opiekuńcze w trakcie ferii zimowych i letnich

  1. W szkole są organizowane zajęcia opiekuńcze w ramach akcji „Lato w mieście/na wsi”, „Zima w mieście/na wsi” w wymiarze minimum 1 tygodnia w trakcie ferii zimowych oraz 3 tygodni w trakcie ferii letnich.
  2. Kadra realizująca zajęcia opiekuńcze zapoznana jest z indywidualnymi potrzebami uczniów, w szczególności wynikającymi z IPET, WOPFU lub ustaleń konsultacji szkolnych.
  3. Kadra realizująca zajęcia opiekuńcze posiada kompetencje i kwalifikacje niezbędne do prowadzenia tego typu zajęć, z uwzględnieniem kompetencji i kwalifikacji wynikających z indywidualnych potrzeb uczniów.
  4. W trakcie trwania zajęć „lato/zima w mieście/na wsi” wszyscy uczniowie, którzy tego potrzebują, mają możliwość korzystania z dedykowanego sprzętu i wyposażenia.
  5. Liczebność grup na zajęciach dostosowana jest do potrzeb i możliwości dzieci.
  6. W trakcie zajęć wydawane są posiłki w stołówce szkolnej.

4.7. Profilaktyka zdrowia

  1. W programie wychowawczo-profilaktycznym określa się działania z zakresu profilaktyki zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, przeciwdziałania przemocy, promowania zdrowego stylu życia i kształtowania postaw prozdrowotnych.
  2. Szkoła zapewnia bezpłatną profilaktyczną opiekę zdrowotną, sprawowaną przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę.
  3. Opiekę stomatologiczną nad uczniami sprawuje lekarz dentysta. W zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, w sprawowaniu opieki stomatologicznej nad uczniami może uczestniczyć również higienistka stomatologiczna.
  4. Świadczenia stomatologiczne realizowane są w szkole lub gabinecie stomatologicznym mobilnym lub stacjonarnym, z którym podpisano porozumienie, zgodnie z wymogami ujętymi w ustawie z dnia 12 września 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r. poz. 1078)14.
  5. Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana w szkole dostosowywana jest do indywidualnych potrzeb ucznia – pacjenta. Zapisy dotyczące szczegółowego postępowania, wymiaru udzielanego wsparcia, zawiera podręcznik dla pielęgniarek i higienistek szkolnych, opracowany przez Instytut Matki i Dziecka15.
  6. Uczniom udzielana jest pomoc w zakresie podawania leków oraz wykonywania innych koniecznych czynności związanych z ich potrzebami zdrowotnymi. Opieka zdrowotna nad uczniami jest sprawowana we współpracy z rodzicami. Sprawowanie opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub uczniami z niepełnosprawościami wymaga pisemnej zgody. Zgodę wyraża się przed objęciem ucznia opieką. Pomocy tej mogą udzielać: pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania, higienistka szkolna, jak również w przypadku uczniów przewlekle chorych i z niepełnosprawnościami, nauczyciele i inni pracownicy, jeśli wyrażą na to pisemną zgodę.
  7. Wszyscy nauczyciele pracujący w szkole zostają skierowani
    na dodatkowe szkolenia specjalistyczne związane z udzielaniem pomocy w ramach profilaktyki zdrowotnej.
  8. Rodzice nie uczestniczą w udzielaniu dziecku pomocy w gabinecie. Rodzice są informowani o każdym zdarzeniu dotyczącym zdrowia dziecka, ale nie są za każdym razem wzywani w celu udzielenia mu pomocy.
  9. Zaleca się, by uczniowie mogli korzystać z profilaktycznej opieki zdrowotnej każdego dnia, w czasie realizacji harmonogramu zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz innych zajęć, w tym wynikających z indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego lub zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
  10. Zaleca się, by uczniowie mogli korzystać z opieki profilaktyki zdrowotnej w dniach i godzinach, w których odbywają się zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, oraz w czasie innych zajęć organizowanych na terenie szkoły.
  11. Zaleca się, by uczniowie mogli korzystać z opieki profilaktyki zdrowotnej w czasie realizacji zajęć w toku zajęć pozaszkolnych, dodatkowych zajęć sportowych, w tym w czasie organizacji wycieczek i wyjść.

4.8. Żywienie

  1. Szkoła zapewnia uczniom minimum jeden gorący posiłek w ciągu dnia i stwarza im możliwość jego spożycia w czasie pobytu w szkole, a korzystanie z tego posiłku jest odpłatne.
  2. Posiłki wydawane w stołówce spełniają ogólne wymagania dotyczące składu i sposobu przygotowania potraw dla uczniów, zgodnie z przepisami w tym zakresie16. Za przygotowanie jadłospisu odpowiada intendent/intendentka.
  3. W przypadku korzystania z usług zewnętrznej firmy cateringowej, szkoła zabezpiecza realizację specjalnych potrzeb żywieniowych. Rodzice mogą mieć wpływ na wybór firmy cateringowej.
  4. Zapewnia się dodatkowe wsparcie pracowników obsługi (pomocy nauczycieli) tym dzieciom, które tego wymagają (patrz: IPET, konsultacje szkolne).
  5. Szkoła informuje rodziców o możliwości zapewnienia realizacji specjalnych potrzeb żywieniowych. Na wniosek rodziców, obligatoryjnie zapewnia się realizację specjalnych potrzeb żywieniowych, wynikających ze stanu zdrowia – w zakresie posiłków wydawanych w stołówce, poczęstunków w trakcie imprez, wydarzeń okolicznościowych czy wycieczek. Dokładne wytyczne w zakresie przygotowania posiłków
    dla uczniów ze specjalnymi potrzebami żywieniowymi, znajdują się w Podręczniku wdrożeniowym.
  6. W miarę możliwości, realizuje się (na wniosek i za zgodą rodziców) specjalne potrzeby żywieniowe, wynikające ze światopoglądu czy wyznawanej religii.
  7. W przypadku niemożności zaspokojenia specjalnych potrzeb żywieniowych, np. ze względu na silną alergię (np. śladowe ilości alergenu powodują wstrząs anafilaktyczny) lub ścisłe zasady religijne, umożliwia się dostarczanie posiłków przez rodziców. Posiłki te są podgrzewane i wydawane w bezpieczny i higieniczny sposób przez pracowników.
  8. Rodzice są regularnie informowani o warunkach zwolnienia z opłat za posiłki i możliwości realizacji specjalnych potrzeb żywieniowych.

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz.U. z roku 2019, poz. 1078 z późn. zm.)
  2. http://oipip-bp.pl/wp-content/uploads/2018/02/Podręcznik-pielęgniarek-szkolnych. pdf (dostęp: 28.11.2023).
  3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. poz. 1154).